Tinh trùng loãng là một trong những nguyên nhân phổ biến gây ra tình trạng vô sinh hiếm muộn ở nam giới. Vậy tinh trùng bị loãng là gì, dấu hiệu nhận biết ra sao và nguyên nhân nào gây nên? Có phương pháp nào điều trị và phòng ngừa tình trạng tinh trùng bị loãng? Mời bạn cùng tham khảo những thông tin chi tiết dưới đây cùng PhenikaaMec.
Tinh trùng loãng là gì?
Tinh trùng loãng là hiện tượng tinh dịch của nam giới bị giảm mật độ tinh trùng trong quá trình xuất tinh. Với tình trạng này, tinh dịch của nam giới sẽ có màu trắng trong và loãng như nước. Tình trùng bị loãng không hiếm gặp và nó ảnh hưởng không nhỏ đến chức năng sinh sản của phái mạnh.
Tinh dịch trong và loãng như nước là tình trạng không hiếm gặp ở nam giới
Thể tích tinh dịch bình thường mỗi lần xuất tinh của nam giới khoảng từ 2ml - 5ml và mật độ nằm trong khoảng 16 triệu tinh trùng trên mỗi ml tinh dịch. Nếu lượng tinh dịch và mật độ tinh trùng nằm ở dưới mức này thì được cho là tinh trùng bị loãng.
Dấu hiệu nhận biết tình trạng tinh trùng loãng
Nam giới có thể dựa vào các đặc điểm về mùi, màu sắc, tính chất của tinh dịch sau khi xuất tinh để nhận biết tình trạng tinh trùng của mình có bị loãng hay không. Dưới đây là một số dấu hiệu nhận biết tinh trùng bị loãng:
- Mỗi lần xuất tinh chỉ ra được rất ít tinh dịch.
- Tinh dịch thường có mùi tanh nồng nặc hoặc mùi hôi khó chịu. Đây chính là biểu hiện viêm nhiễm trong ống dẫn tinh hay viêm tinh hoàn.
- Tinh dịch có màu trong suốt như nước lã, hơi nhầy nhưng không kết dính và sẽ hóa lỏng nhanh sau 30 đến 40 phút.
- Tinh trùng có màu vàng nhạt cho thấy dấu hiệu tinh dịch chất lượng kém hoặc là mắc các bệnh lý nam khoa.
- Tinh trùng vón cục và có các hạt nhỏ lởm chởm, màu trắng.
- Nam giới cảm thấy đau khi xuất tinh hoặc đôi khi kèm đau tức bụng dưới.
Nguyên nhân gây tinh trùng loãng
Một số nguyên nhân phổ biến dẫn đến tình trạng tinh trùng bị loãng ở nam giới như:
- Rối loạn hormone: Hormone đóng vai trò quan trọng trong việc sản xuất tinh trùng. Rối loạn hormone sinh dục như testosterone hoặc hormone liên quan đến hệ thống sinh sản có thể làm giảm số lượng và chất lượng tinh trùng.
- Nhiễm trùng: Nhiễm trùng ở các bộ phận như tinh hoàn, tuyến tiền liệt hoặc niệu đạo có thể làm tổn hại quá trình sản xuất và vận chuyển tinh trùng, dẫn đến tinh trùng loãng.
- Giãn tĩnh mạch thừng tinh (Varicocele): Tình trạng giãn tĩnh mạch trong bìu làm tăng nhiệt độ ở tinh hoàn, gây ảnh hưởng xấu đến quá trình sản xuất tinh trùng, làm giảm số lượng và chất lượng tinh trùng.
- Chế độ sinh hoạt không lành mạnh: Hút thuốc lá, uống rượu bia quá mức và sử dụng chất kích thích có thể làm giảm lượng tinh trùng. Chế độ ăn thiếu dinh dưỡng, không đủ vitamin và khoáng chất cũng gây ảnh hưởng đến sức khỏe sinh sản.
- Tiếp xúc với chất độc hại: Tiếp xúc thường xuyên với các hóa chất, thuốc trừ sâu, kim loại nặng hoặc các môi trường độc hại có thể làm giảm số lượng tinh trùng và gây ra tình trạng tinh trùng loãng.
- Nhiệt độ cao: Nhiệt độ cao tác động đến tinh hoàn, như việc thường xuyên tắm nước nóng, sử dụng laptop trên đùi, hoặc làm việc trong môi trường nhiệt độ cao, có thể làm giảm sản xuất tinh trùng.
- Rối loạn di truyền: Một số rối loạn di truyền như hội chứng Klinefelter (thêm nhiễm sắc thể X) có thể ảnh hưởng đến việc sản xuất tinh trùng, gây tinh trùng loãng hoặc vô sinh.
- Thói quen tình dục không an toàn: Các bệnh lây truyền qua đường tình dục (STDs) như chlamydia, lậu, có thể gây viêm và ảnh hưởng đến cơ quan sinh sản, làm giảm số lượng tinh trùng.
- Sử dụng thuốc: Một số loại thuốc như thuốc chống trầm cảm, thuốc giảm đau, và liệu pháp hormone có thể gây ra tác dụng phụ là giảm số lượng tinh trùng hoặc làm loãng tinh dịch.
Giãn tĩnh mạch thừng tinh là một trong những nguyên nhân khiến tinh trùng loãng
Đối tượng nguy cơ
Một số đối tượng nam giới sau đây có nguy cơ cao bị tinh trùng loãng, bao gồm:
- Tuổi tác ảnh hưởng đến khả năng sản xuất hormone sinh dục nam (testosterone), làm giảm số lượng và chất lượng tinh trùng, từ đó dẫn đến nguy cơ cao bị tinh trùng loãng.
- Nam giới có thói quen hút thuốc lá, uống rượu bia nhiều hoặc sử dụng chất kích thích dễ bị suy giảm chất lượng tinh trùng do ảnh hưởng trực tiếp từ các chất độc hại trong những sản phẩm này.
- Tiếp xúc thường xuyên với hóa chất, thuốc trừ sâu, kim loại nặng hoặc các môi trường làm việc có nhiệt độ cao, như công nhân nhà máy, nông dân sử dụng hóa chất, đều có nguy cơ cao bị ảnh hưởng đến sức khỏe sinh sản và gặp tình trạng tinh trùng loãng.
- Những người mắc bệnh giãn tĩnh mạch thừng tinh dễ gặp phải tình trạng tinh trùng loãng do nhiệt độ vùng bìu tăng cao, làm giảm khả năng sản xuất tinh trùng.
- Những người từng mắc các bệnh nhiễm trùng vùng sinh dục như viêm tinh hoàn, viêm tuyến tiền liệt hoặc bệnh lây qua đường tình dục đều có nguy cơ cao gặp phải tinh trùng loãng do tổn thương cơ quan sinh sản.
- Nam giới có chế độ ăn uống không đủ dinh dưỡng, thiếu hụt các vitamin và khoáng chất như kẽm, vitamin D, C, E, đều có nguy cơ bị giảm chất lượng tinh trùng.
- Người sử dụng thuốc hoặc liệu pháp hormone lâu dài như thuốc chống trầm cảm, thuốc giảm đau, hoặc liệu pháp hormone có thể làm suy giảm chức năng sinh sản, tăng nguy cơ tinh trùng loãng.
- Những người thừa cân hoặc béo phì thường có mức testosterone thấp và lượng mỡ thừa tích tụ trong cơ thể làm ảnh hưởng đến quá trình sản xuất tinh trùng.
- Người có tiền sử gia đình về vô sinh hoặc rối loạn di truyền.
Biến chứng thường gặp
Nếu nam giới rơi vào tình trạng tinh trùng bị loãng và không thăm khám, kiểm tra để đưa ra phương pháp điều trị kịp thời thì sẽ gặp một số biến chứng như sau:
- Rối loạn nội tiết tố dẫn đến các vấn đề về sức khỏe như: Rối loạn cương dương, giảm ham muốn tình dục cũng như mất cân bằng hoóc môn ở nam giới.
- Khi tinh trùng bị loãng, số lượng và chất lượng tinh trùng sẽ kém, từ đó làm giảm khả năng thụ tinh. Nghiêm trọng hơn sẽ dẫn đến tình trạng vô sinh ở nam giới.
- Tinh trùng loãng có thể gây ra sự lo lắng, căng thẳng, và ảnh hưởng đến tâm lý nam giới. Áp lực về khả năng sinh sản đôi khi dẫn đến sự tự ti, ảnh hưởng đến mối quan hệ vợ chồng và các khía cạnh khác trong cuộc sống.
Tinh trùng bị loãng có thể gây vô sinh ở nam giới
Các phương pháp chẩn đoán
Để có thể chẩn đoán chính xác tình trạng tinh trùng loãng do nguyên nhân từ đâu và dựa vào đó đưa ra phác đồ điều trị phù hợp, bác sĩ sẽ tiến hành khám lâm sàng và thăm khám cận lâm sàng để phân tích tinh dịch.
Thăm khám lâm sàng
Bác sĩ sẽ tiến hành khai thác về tiền sử bệnh, lối sống và đời sống tình dục của bệnh nhân. Đồng thời, bác sĩ sẽ dựa vào các triệu chứng lâm sàng mà người bệnh cung cấp để xác định nguyên nhân gây nên tình trạng tinh trùng bị loãng.
Thăm khám cận lâm sàng
Thăm khám cận lâm sàng là các phương pháp xét nghiệm và kiểm tra chuyên sâu, nhằm đánh giá cụ thể tình trạng tinh trùng loãng cũng như nguyên nhân gây ra vấn đề này. Các xét nghiệm cận lâm sàng thường được sử dụng bao gồm:
- Xét nghiệm tinh dịch đồ (Semen analysis): Đây là xét nghiệm quan trọng nhất để đánh giá số lượng, chất lượng và hình dạng tinh trùng. Kết quả sẽ cho biết mật độ tinh trùng trong mỗi ml tinh dịch, khả năng di chuyển, tỷ lệ tinh trùng có hình thái bình thường và tỷ lệ tinh trùng chết. Thông thường, kết quả dưới 15 triệu tinh trùng/ml được xem là tinh trùng loãng.
- Xét nghiệm hormone: Đo nồng độ các hormone như testosterone, LH (hormone luteinizing), FSH (hormone kích thích nang trứng) và prolactin để xác định các vấn đề liên quan đến nội tiết tố có thể gây ra tình trạng tinh trùng loãng. Rối loạn nội tiết có thể là nguyên nhân trực tiếp dẫn đến sự suy giảm số lượng tinh trùng.
- Kiểm tra kháng thể kháng tinh trùng: Một số người có hệ miễn dịch tấn công chính tinh trùng của mình, làm giảm khả năng tinh trùng di chuyển và thụ tinh. Xét nghiệm kháng thể kháng tinh trùng có thể xác định xem cơ thể có sản xuất ra kháng thể chống lại tinh trùng hay không.
- Kiểm tra di động tinh trùng (Sperm motility test): Kiểm tra khả năng di chuyển của tinh trùng, đánh giá xem tinh trùng có đủ sức mạnh và khả năng bơi lội để tiếp cận trứng và thụ tinh hay không. Khả năng di động kém cũng là một dấu hiệu cho thấy chất lượng tinh trùng suy giảm.
- Xét nghiệm nhiễm trùng: Kiểm tra các nhiễm trùng tiềm ẩn ở hệ thống sinh sản như nhiễm khuẩn Chlamydia, Gonorrhea (lậu), và Mycoplasma, có thể ảnh hưởng đến số lượng và chất lượng tinh trùng.
- Siêu âm bìu: Siêu âm bìu giúp kiểm tra cấu trúc của tinh hoàn và các cơ quan sinh dục khác để phát hiện các bất thường như giãn tĩnh mạch thừng tinh, u nang hoặc tổn thương mô mềm có thể ảnh hưởng đến việc sản xuất tinh trùng.
- Xét nghiệm di truyền: Nếu nghi ngờ tình trạng tinh trùng loãng do yếu tố di truyền, bác sĩ có thể yêu cầu xét nghiệm nhiễm sắc thể hoặc kiểm tra các đột biến gen để tìm các bất thường di truyền như hội chứng Klinefelter hoặc các đột biến vi mô làm giảm khả năng sinh sản.
- Sinh thiết tinh hoàn: Trong một số trường hợp, sinh thiết tinh hoàn có thể được thực hiện để kiểm tra trực tiếp khả năng sản xuất tinh trùng của tinh hoàn. Đây là thủ thuật lấy mẫu mô từ tinh hoàn để kiểm tra dưới kính hiển vi.
Xét nghiệm tinh dịch đồ cho thấy rõ kết quả tinh trùng loãng
Phương pháp điều trị tinh trùng loãng ở nam giới
Tùy vào nguyên nhân gây nên tình trạng tinh trùng bị loãng, các bác sĩ sẽ đưa ra phương pháp điều trị phù hợp. Một số phương pháp điều trị được áp dụng phổ biến hiện nay phải kể đến như:
Điều trị tinh trùng loãng ở nam giới thường phụ thuộc vào nguyên nhân gây ra tình trạng này. Dưới đây là một số phương pháp điều trị phổ biến:
Điều trị y tế
- Liệu pháp hormone: Nếu nguyên nhân là do rối loạn hormone, bác sĩ có thể kê đơn các loại hormone như testosterone, FSH, hoặc LH để khôi phục cân bằng hormone trong cơ thể.
- Kháng sinh: Nếu tinh trùng loãng do nhiễm trùng hoặc viêm ở cơ quan sinh dục, bác sĩ có thể chỉ định kháng sinh để điều trị nhiễm trùng.
Can thiệp phẫu thuật
- Giãn tĩnh mạch thừng tinh: Nếu nguyên nhân là do giãn tĩnh mạch thừng tinh, phẫu thuật có thể được thực hiện để loại bỏ tình trạng này, giúp cải thiện lưu thông máu và chức năng tinh hoàn.
- Sửa chữa các bất thường sinh dục: Nếu có các bất thường khác ở cơ quan sinh dục như u nang, tổn thương, hoặc dị tật bẩm sinh, bác sĩ có thể đề xuất các phương pháp phẫu thuật tương ứng.
Phẫu thuật được áp dụng để điều trị bất thường ở vùng sinh dục nam giới nếu gây tinh trùng loãng
Điều trị tâm lý
Nếu tình trạng lo âu hoặc căng thẳng ảnh hưởng đến khả năng sản xuất tinh trùng, liệu pháp tâm lý có thể hữu ích. Bác sĩ có thể đề xuất trị liệu hoặc các phương pháp thư giãn như thiền, yoga để giảm stress.
Sử dụng các biện pháp hỗ trợ sinh sản
Nếu điều trị không thành công trong việc cải thiện số lượng tinh trùng, các phương pháp hỗ trợ sinh sản như thụ tinh nhân tạo (IUI) hoặc thụ tinh trong ống nghiệm (IVF) có thể được xem xét để giúp cặp vợ chồng có con.
Thực phẩm chức năng và bổ sung
Một số nghiên cứu cho thấy các loại thực phẩm chức năng chứa kẽm, selen, vitamin E, vitamin C có thể cải thiện chất lượng tinh trùng. Tuy nhiên, nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng.
Kiểm tra sức khỏe định kỳ
Nam giới nên thực hiện kiểm tra sức khỏe định kỳ để phát hiện sớm các vấn đề liên quan đến sức khỏe sinh sản và có biện pháp can thiệp kịp thời.
Thay đổi lối sống
- Dinh dưỡng hợp lý: Tăng cường các loại thực phẩm giàu chất chống oxy hóa, vitamin và khoáng chất như rau xanh, trái cây, hạt, cá, và các thực phẩm giàu omega-3 để cải thiện chất lượng tinh trùng.
- Tập thể dục thường xuyên: Tăng cường hoạt động thể chất giúp cải thiện lưu thông máu và cân bằng hormone, từ đó có thể cải thiện khả năng sản xuất tinh trùng.
- Giảm cân: Giảm trọng lượng cơ thể ở những người thừa cân có thể cải thiện nồng độ testosterone và chất lượng tinh trùng.
- Tránh các chất độc hại: Hạn chế tiếp xúc với hóa chất độc hại, thuốc lá, rượu bia và các chất kích thích khác có thể gây hại cho sức khỏe sinh sản.
Thay đổi lối sống, tập thể thao thường xuyên để nâng cao sức khỏe giúp hỗ trợ điều trị tinh trùng loãng
Biện pháp phòng ngừa tình trạng tinh trùng loãng
Ngoài mắc một số bệnh lý thì số lượng và chất lượng tinh trùng cũng phụ thuộc khá nhiều vào lối sống, sinh hoạt hàng ngày của nam giới. Do đó, để phòng chống tình trạng tinh trùng loãng cũng như bảo vệ khả năng sinh sản của mình, nam giới nên:
- Xây dựng cho bản thân một lối sống khoa học cũng như có chế độ nghỉ ngơi phù hợp và luôn giữ tinh thần thoải mái.
- Rèn luyện thể dục thể thao đều đặn khoảng 4 - 5 lần/tuần, mỗi lần 30 phút.
- Nên thăm khám sức khỏe định kỳ tại những địa chỉ uy tín.
- Bổ sung trong thực đơn hàng ngày các loại thực phẩm tốt cho sức khỏe tinh trùng như: Rau, củ quả, ngũ cốc, măng tây, hàu,... Tốt nhất là nên hạn chế dầu mỡ, các đồ ăn cay, nóng, ngưng sử dụng các chất kích thích như rượu bia thuốc lá,...
Nam giới nên có chế độ ăn uống lành mạnh, bổ sung các dưỡng chất thiết yếu
Các câu hỏi thường gặp về tình trạng tinh trùng loãng
Tinh trùng bị loãng có nguy hiểm không?
Tùy vào mức độ nặng nhẹ mà dựa vào đó để xác tinh trùng bị loãng có nguy hiểm hay không? Tinh trùng loãng tạm thời sẽ không ảnh hưởng nhiều tới sức khỏe của nam giới. Tình trạng này sẽ được cải thiện nếu như nam giới biết thay đổi lối sống một cách khoa họ.
Nếu tình trạng này kéo dài, có thể là dấu hiệu của những bệnh lý nguy hiểm đối với cơ thể nam giới. Cụ thể nó làm giảm đi số lượng và chất lượng của tinh trùng, từ đó ảnh hưởng đến khả năng thụ thai hoặc nghiêm trọng hơn là dẫn đến vô sinh ở nam giới.
Vì vậy nếu nam giới gặp phải tình trạng tinh trùng bị loãng kéo dài, tốt nhất hãy đến các cơ sở chuyên khoa để các bác sĩ thăm khám và đưa ra phương pháp điều trị phù hợp nhất.
Tinh trùng bị loãng có chữa được không?
Tinh trùng loãng có thể chữa được tùy theo nguyên nhân! Theo các bác sĩ chuyên khoa, tinh trùng bị loãng không phải là bệnh lý và nó cũng không phải là yếu tố mãn tính. Do đó tình trạng này có thể điều trị được nếu nắm bắt được nguyên nhân cũng như lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp.
Bị tinh trùng loãng thì khi nào nên đi khám bác sĩ?
Nam giới hãy đi khám ngay nếu như sau một năm quan hệ tình dục thường xuyên không dùng biện pháp tránh thai nhưng không thể thụ thai. Hoặc khi nam giới gặp một số dấu hiệu sau đây:
- Ham muốn tình dục thấp, gặp phải các vấn đề về cương cứng hoặc xuất tinh.
- Vùng tinh hoàn luôn cảm giác đau khó chịu hoặc có khối u, bị sưng.
- Có tiền sử bệnh về vấn đề tình dục, tuyến tiền liệt hoặc liên quan đến tinh hoàn.
- Đã từng phẫu thuật tinh hoàn, dương vật hay bìu, bẹn.
Tinh trùng loãng có thụ thai được không?
Tinh trùng loãng vẫn có khả năng thụ thai, tuy nhiên, hiệu quả thụ thai có thể bị ảnh hưởng. Tinh trùng loãng có thể chỉ ra rằng số lượng tinh trùng trong mỗi lần xuất tinh không đủ để tăng khả năng thụ thai. Nếu mật độ tinh trùng thấp, khả năng một tinh trùng tiếp cận và thụ tinh với trứng cũng giảm. Tuy nhiên, nếu có đủ tinh trùng khỏe mạnh, vẫn có thể xảy ra thụ thai. Nếu có lo ngại về tình trạng này, nên tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn và điều trị thích hợp.
Kết luận
Tinh trùng bị loãng không hiếm gặp và được xem là dấu hiệu tiềm tàng nguy cơ vô sinh hay hiếm muộn ở nam giới. Vì vậy, nếu gặp tình trạng này nam giới nên tìm gặp bác sĩ chuyên khoa để thăm khám, tìm ra nguyên nhân và điều trị theo phác đồ y khoa phù hợp. Bên cạnh đó, để phòng chống tinh trùng bị loãng, nam giới hãy thay đổi lối sống lành mạnh, xây dựng chế độ ăn uống khoa học. Mọi thắc mắc, nhu cầu cần giải đáp về tình trạng tinh trùng bị loãng, hãy liên hệ ngay PhenikaaMec để được hỗ trợ chi tiết sớm nhất.
